Η φωτογραφία ως καθρέφτης – Ελληνικές φωτογραφικές συλλογές

Η έκθεση παρουσιάζει μια συλλογή από 107 φωτογραφικά έργα, Ελλήνων και φωτογράφων ελληνικής καταγωγής, από το παρελθόν και το παρόν, από τις συλλογές του Μουσείου. Τα έργα απεικονίζουν, μέσα σε έναν αιώνα, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, μεταξύ άλλων, στημένα πορτρέτα οικογενειών και γυμνών σε φωτογραφικά στούντιο, αποτυπώσεις της τρέχουσας ή ιστορικής κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης, την απόλυτη στιγμή της ύπαρξης. Στα έργα ενσωματώνονται επίσης ιδιαίτερες ιστορίες, καλλιτεχνικοί πειραματισμοί, προσωπικές καταγραφές, μεταφορές για βασικά θέματα της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως ο θάνατος ή το οικείο και το ξένο, αλλά και την εξερεύνηση του εαυτού στην εποχή του me culture. Η έκθεση κλείνει με μια ματιά στο μέλλον και την απεικόνιση του μετα-ανθρώπινου μέσα από ειδικό λογισμικό και εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης.

Μια ιστορική διαδρομή

Από την επίσημη ανακοίνωσή της το 1839, η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε ως «καθρέφτης με μνήμη» της ανθρώπινης ύπαρξης (Oliver Wendell Holmes, 1859), προσφέροντας μια ψευδαίσθηση αθανασίας σε περιόδους υψηλής θνησιμότητας. Οι αρχικά τυπικές πόζες, ατομικές ή ομαδικές, επικύρωναν την ταυτότητα και περιέγραφαν τη μορφή, και εμπλουτίστηκαν σταδιακά καθώς εξελισσόταν η ίδια η τεχνολογία του μέσου, με εικόνες πιο αυθόρμητες, ακόμη και απροσδόκητες. Η πληθώρα φωτογραφιών με ανθρώπινα θέματα κατέγραφε αποσπασματικά όσο και σημαντικά στοιχεία για τις κοινωνικές σχέσεις, τα έθιμα κάθε εποχής, τις συνθήκες εργασίας, τα σημαντικά γεγονότα, καλύπτοντας την προσωπική και τη συλλογική ζωή, την ατομική και τη γενική ιστορία. Μέσα από αυτή την ποικιλία εικόνων και διασχίζοντας όλες τις σαρωτικές αλλαγές, κοινωνικές και τεχνολογικές, ο άνθρωπος φαίνεται να παρέμεινε στο επίκεντρο της φωτογραφίας: από τη φωτογραφική τέχνη, τη φωτοδημοσιογραφία και το κοινωνικό ντοκουμέντο, μέχρι τη μόδα, τη διαφήμιση και πάνω απ’ όλα την αναμνηστική φωτογραφία, αυτή την καθιερωμένη όσο και απρόβλεπτη κατηγορία εικόνων που αναπτύσσεται σήμερα κυρίως μέσα από την πληθώρα εικόνων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Και όταν ο άνθρωπος δεν ήταν εμφανώς παρών στο κάδρο παρέμεναν πολύ συχνά τα ίχνη αλλά και οι συνέπειες των πράξεών του. Με αυτόν τον τρόπο, η φωτογραφία φαίνεται να συνέβαλε, έστω και άθελά της, στην περαιτέρω εξάπλωση του ανθρωποκεντρισμού στη σύγχρονη εποχή παρά στην αποδυνάμωσή του.

Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου

Συμμετέχοντες φωτογράφοι: Περικλής Αλκίδης, Καλλιόπη Βουτζαλή, Όλγα Δέικου, Νικολέττα Ζήση, Σωκράτης Ιορδανίδης, Νίκος Ι. Καλλιανιώτης, Λίζη Καλλιγά, Νατάσα Καντεμίρη, Viktor Koen, Πάνος Κοκκινιάς, Νίκος Κουκής, Ευαγγελία Κρανιώτη, Γιάννης Κωνσταντίνου, Δημήτρης Λέτσιος, Πέπη Λουλακάκη, Δημήτρης Μιχαλάκης, Katharina Mouratidi, Γιώργος Μουτάφης, Κώστας Μπαλάφας, Ηλίας Μπουργιώτης, Θόδωρος Νικολέρης, Σταύρος Ξηρός, Παναγιώτης Παπαδημητρόπουλος, Λεωνίδας Παπάζογλου, Λία Σμαράγδα, Σπύρος Στάβερης, Γιάννης Στυλιανού, Κατερίνα Τσακίρη, Δημήτρης Τσουμπλέκας, Παύλος Φυσάκης.

MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’, Προβλήτα Α’, Λιμάνι), από τις 5 Μαρτίου έως τις 14 Σεπτεμβρίου 2025

email: info.photogrpahy@momus.gr

Τ. : +30 2310 566716

Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 11:00-19:00, Πέμπτη: 11:00-20:00