Αναζητώντας τη θεά

Αυτός ο γυναικείος τόπος, όπου φωλιάζει η δύναμη, δεν είναι ούτε λευκός ούτε κοντά στην επιφάνεια. Είναι σκοτεινός, είναι αρχέγονος, είναι βαθύς.

Το Πολιτιστικό Κέντρο Αφρικανικής Τέχνης και Πολιτισμών ANASA, με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ και του Μουσείου Μπενάκη, διοργανώνει την ομαδική αναδυόμενη (pop-up) έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο «Αναζητώντας τη Θεά».

Η έκθεση θα παρουσιάζεται στους χώρους της έκθεσης «Η Αφρική Ανάμεσά μας*» στο Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138, στο πλαίσιο των παράλληλων δράσεων, από τις 3 Απριλίου έως τις 4 Μαΐου 2025.

Έξι Έλληνες καλλιτέχνες αφρικανικής καταγωγής τίθενται σε μια συλλογική καλλιτεχνική αναζήτηση της Θεάς. Με αφορμή την ιστορία της αναβίωσης της εμβληματικής θεάς των Ζουλού Nomkhubulwane, μετά το τέλος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, οι καλλιτέχνες/ιδες κάνουν το δικό τους νοητό ταξίδι αναζήτησης ενός συμβόλου γυναικείας δύναμης που εδράζει στις ατομικές και συλλογικές τους μνήμες.

Οι καλλιτέχνες-ιδες παρατηρώντας τον αγώνα των izangoma, των ιερειών της Nomkhubulwane, να επαναφέρουν τη Θεά στο λαό τους, ακολουθούν διαφορετικά μονοπάτια ο καθένας και η καθεμία. Διατηρούν όμως ένα κοινό σημείο συνάντησης. Το σημείο αυτό είναι ένας τόπος δομημένος από ζωγραφικά έργα και εγκαταστάσεις. Ένας τόπος που αποδίδεται καλύτερα με τα λόγια της Audre Lorde: «Αυτός ο γυναικείος τόπος, όπου φωλιάζει η δύναμη, δεν είναι ούτε λευκός ούτε κοντά στην επιφάνεια. Είναι σκοτεινός, είναι αρχέγονος, είναι βαθύς».

Η έκθεση «Αναζητώντας τη Θεά» σε επιμέλεια του Μιχάλη Αφολαγιάν (Ιδρυτή του Πολιτιστικού Κέντρου ANASA) και της Σοφίας Ξενέλλη (Ιστορικού Τέχνης και Μουσειολόγου) έχει ως στόχο μέσα από μια θεματική που σχετίζεται με τις κουλτούρες και τις ιστορίες της Αφρικής να δημιουργήσει ένα πλαίσιο έκφρασης και διαλόγου που θα επιτρέψει σε καλλιτέχνες με αφρικανικές καταβολές να επικοινωνήσουν ευρύτερα τόσο την δική τους προσωπική και καλλιτεχνική οντότητα, όσο και τις συλλογικότητες στις οποίες ανήκουν.

Εφαλτήριο για την καλλιτεχνική δημιουργία αποτέλεσε η ιστορία της θεάς των Ζουλού Nomkhubulwane και των ιερειών izangoma που επιλέγονταν από τη θεά για να προστατέψουν την κοινότητα και να διατηρήσουν την ισορροπία της. Την περίοδο 1996-1998 οι γυναίκες της πόλης Bulwer στη Νότια Αφρική επανέφεραν τις τελετουργίες και τα ετήσια φεστιβάλ για τη Nomkhubulwane, αναζητώντας ξανά μια θεά που θάφτηκε ζωντανή από την αποικιοκρατία και την πολιτική του απαρτχάιντ. Οι γυναίκες αυτές ως σύγχρονες πια izangoma, οι οποίες συνεχίζουν μέχρι και σήμερα τη διατήρηση της πολιτιστικής τους ταυτότητας, ενίσχυσαν τους δεσμούς της κοινότητας και γεφύρωσαν το παρόν με το παρελθόν.

Έξι Έλληνες καλλιτέχνες με καταγωγή από διάφορες χώρες της Αφρικής κλήθηκαν να στοχαστούν πάνω στην ιστορία αυτή και να αναζητήσουν τη δική τους θεά. Έτσι, καταδυόμενοι στις προσωπικές και συλλογικές τους μνήμες και μας ταξιδεύουν μέσα από ζωγραφικά έργα και εγκαταστάσεις σε νοητούς αλλά και πραγματικούς τόπους όπου δεσπόζουν ιστορίες ανθρώπων. Στην έκθεση αυτή θα διαπιστώσουμε ότι ο ρόλος της θεραπεύτριας isangoma μπορεί να περάσει και στον καλλιτέχνη, ο οποίος διαρρηγνύει το φράγμα του υλικού και του άυλου κόσμου τόσο με την πραγμάτωση του καλλιτεχνικού του οράματος όσο και με τη σύνδεση παρόντος και παρελθόντος μέσω του έργου του.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες

ASOD/NR4T, Ελένη Άμπια Νζάνγκα, Ηλίας Κιάμα Τζογόνας, Μαίρη Τζόυς Καμπακούνγκαν, Μοχάμεντ Μπελχέντι και Natalia Ireigke.

Συντελεστές

• Καλλιτεχνική Διεύθυνση & επιμέλεια: Μιχάλης Αφολαγιάν
• Ιδέα & επιμέλεια: Σοφία Ξενέλλη

Η έκθεση «Η Αφρική ανάμεσά μας*» αποτελεί μέρος της Πράξης «Οι Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη και η Σύγχρονη Δημιουργία», που έχει ενταχθεί στο Πρόγραμμα «ΑΤΤΙΚΗ» του ΕΣΠΑ 2021-2027, συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.