Εύα Στεφανή – Η τέχνη στο στόχαστρο

Τα κινηματογραφικά της έργα διακρίνονται για μια ιδιαίτερη αίσθηση, η οποία δεν σχετίζεται με το κόστος παραγωγής, αλλά με τον τρόπο που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους που καταγράφει (και αφιερώνει σε αυτούς ένα κομμάτι της ζωής της), μετατρέποντας την προβολή σε μια πολύτιμη εμπειρία για τον θεατή. Η δημιουργός ντοκιμαντέρ και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει σκηνοθετήσει πάνω από 30 ταινίες και έχει λάβει διεθνή βραβεία για το έργο της.

Επομένως, ειδικοί σε όλο τον κόσμο έχουν αναγνωρίσει την αξία της δουλειάς της. Πώς βρέθηκε, λοιπόν, η κυρία Στεφανή, που δεν φαίνεται να επιδιώκει την προσωπική της προβολή, στο επίκεντρο της κριτικής του κόμματος Νίκη και έγινε θέμα συζήτησης;

Φαίνεται περίπλοκο, αλλά στην πραγματικότητα είναι αρκετά απλό. Το φαινόμενο του τραμπισμού, που εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, εκδηλώνεται και στη χώρα μας με διάφορους τρόπους. Ένας από αυτούς προέρχεται από το παρελθόν, από τον Μεσαίωνα.

Μετά τον βανδαλισμό στην Εθνική Πινακοθήκη από τον βουλευτή της Νίκης Νίκο Παπαδόπουλο, το συγκεκριμένο κόμμα ζήτηeσε από τον Πρωθυπουργό να αποπέμψει την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, υποστηρίζοντας ότι «με τις πράξεις και την ανοχή της προσβάλλονται η πίστη και τα χρηστά ήθη των ελλήνων πολιτών».

Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, ενδεχομένως ενθαρρυμένοι από το γεγονός ότι εμφανίστηκαν στις πρωινές και μεσημεριανές τηλεοπτικές εκπομπές, στη συνέχεια στράφηκαν εναντίον της κυρίας Στεφανή για το έργο της με τίτλο «Εγερτήριο»: μια πειραματική ταινία που περιλαμβάνει σκηνές από παλιές ταινίες, που δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ, και δημιουργήθηκε το 2001.

Το κόμμα υπέβαλε μήνυση κατά της Εθνικής Πινακοθήκης χαρακτηρίζοντας το έργο «άσεμνο υλικό» λόγω του γυμνού – παρά τη σήμανση περί καταλληλότητας μόνο για τους άνω των 18 ετών. Με αυτόν τον τρόπο, στοχοποιώντας την Εύα Στεφανή, προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τον τραμπουκισμό του βουλευτή τους και τις επιθέσεις εναντίον της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης Συραγώς Τσιάρα και της Λίνας Μενδώνη.

Τραμπισμός είναι αυτό, και οι ευκαιρίες για να τον εκμεταλλευτεί κανείς δεν είναι πολλές.

Κατά κάποιο τρόπο, η Νίκη παραμένει πιστή στο σκοτεινό-μεσαιωνικό της προφίλ: βανδαλισμοί, κυνήγι μαγισσών, διάδοση ψευδών ειδήσεων. Ο ισραηλινός φιλόσοφος και ιστορικός Γιουβάλ Νόα Χαράρι έχει αναλύσει την εξάπλωση των εγχειριδίων για το κυνήγι μαγισσών, που ήταν ευπώλητα την εποχή που άνθισε η τυπογραφία.

Αυτές οι εκδόσεις (οι πρώτες ψευδείς ειδήσεις, πολύ πριν από το Twitter) εμφανίστηκαν κατά τη μεσαιωνική περίοδο και στη συνέχεια γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Ενώ, σύμφωνα με τον γερμανό ιστορικό Βόλφγκανγκ Μπέρινγκερ, οι βανδαλισμοί ήταν αναπόσπαστο στοιχείο της βαρβαρότητας εκείνης της περιόδου. Άρα η Νίκη κάνει διπλό «τσεκ» στα κατάλληλα κουτάκια.

Συχνά, όμως, όταν αποκτάς ορμή βλέποντας μπροστά σου την ευκαιρία (ανθρώπινο), μπορεί να κάνεις λάθος. Αυτό συνέβη με το εν λόγω κόμμα. Διότι το έργο της Εύας Στεφανή είναι ένα μόνιμο έκθεμα της Εθνικής Πινακοθήκης, από τότε που άνοιξε ξανά τις πύλες της, στις 24 Μαρτίου 2021. Επελέγη δηλαδή από την αείμνηστη Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα. Και αυτό, δημιουργεί πρόβλημα στην αφήγηση του εγχειριδίου του κυνηγιού μαγισσών εναντίον της Συραγώς Τσιάρα…

Ευτυχώς, όσα προβλήματα κι αν έχει η χώρα μας, τα πρωτόγονα ένστικτα δεν έχουν ακόμη επικρατήσει. Φάνηκε και από το κύμα συμπαράστασης που εκδηλώθηκε υπέρ της Εύας Στεφανή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Και τελικά, ακόμη και αν κάποιος δεν ενδιαφέρεται για την τέχνη, τη δημοκρατία και την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, ακόμη κι αν θέλει να επικεντρωθεί αποκλειστικά στο έθνος και στην πατρίδα, και εκεί ακόμη οι επιθετικοί υπερπατριώτες δεν μπορούν να διεκδικήσουν κάτι καλό. Διότι η κυρία Στεφανή, με τις διακρίσεις της στο εξωτερικό, έχει προσφέρει κάτι στην πατρίδα της. Εκείνοι;