Ποιες μορφές τέχνης περιλαμβάνονται στις Τέχνες Παράστασης;
Σε αυτές εντάσσονται ο χορός, το θέατρο, ο κινηματογράφος, η μουσική, η συγγραφή θεατρικών έργων, οι εικαστικές τέχνες, η όπερα, η δημιουργική έκφραση μέσω γραφής, η μαγεία, η τέχνη του τσίρκου και η περφόρμανς.
Οι Τέχνες Παράστασης αποτελούν μέσο βιωματικής εκπαίδευσης, που συνεισφέρει στην συνολική ανάπτυξη του ατόμου. Η έκφραση του εαυτού μέσω της Τέχνης ενισχύει την δημιουργικότητα, δυναμώνει την αυτοπεποίθηση, την αλληλεπίδραση, την επικοινωνία των συναισθημάτων, καθώς και την εξέλιξη των κοινωνικών και εκφραστικών, γενικότερα, ικανοτήτων.
Οι Τέχνες Ερμηνείας μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από τους δασκάλους, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν αποδοτικές παιδαγωγικές παρεμβάσεις μέσω της Καλλιτεχνικής Δημιουργίας. Το Παιχνίδι Ρόλων, το Θέατρο του Αδικημένου, η οπτικοακουστική έκφραση, η σύλληψη, η σύνθεση και δημιουργία ενός θεατρικού γεγονότος, καθώς και το θεατρικό δράμα αποτελούν μερικές μόνο από τις εφαρμογές των Τεχνών Παράστασης στην Εκπαίδευση.
Ειδικότερα, το εκπαιδευτικό δράμα μέσω της Θεατρικής Παιδείας διαπιστώνουμε ότι εφαρμόζεται με τη μορφή προγραμμάτων ή δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνουν στοιχεία θεάτρου και έχουν σχέση με την δημιουργία αμοιβαίων σχέσεων εμπιστοσύνης, επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης ανάμεσα στους μαθητές.
Ο «διάδρομος συνείδησης» αποτελεί μια τέτοιου είδους τεχνική Θεατρικής Παιδείας, που μπορεί να δώσει την ευκαιρία στους μαθητές για έκφραση, ανάπτυξη κριτικής σκέψης και κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων. Οι μαθητές σχηματίζουν δυο παράλληλες σειρές και ανάμεσά τους δημιουργείται ένας διάδρομος. Κάποιος από τους μαθητές, ο οποίος βρίσκεται είτε σε αμφιβολία είτε αντιμέτωπος με κάποιο πρόβλημα, περνάει από το διάδρομο, ενώ οι υπόλοιποι συμμαθητές στις δυο απέναντι πλευρές εκφράζουν θετικές ή αρνητικές σκέψεις, τα θετικά ή τα αρνητικά της κατάστασης, που προβληματίζει τον μαθητή που περνάει. Στο τέλος του διαδρόμου, ο μαθητής που βρίσκεται στην αμφίβολη κατάσταση καλείται να καταλήξει σε μια απόφαση.
Μια επιπρόσθετη τεχνική, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι και το «Θέατρο του Αδικημένου», δημιουργός του οποίου είναι ο Augusto Βoal, Βραζιλιάνος σκηνοθέτης. Η τεχνική αυτή τοποθετεί τον θεατή στο κέντρο του ενδιαφέροντος της θεατρικής πράξης και τον μετατρέπει από θεατή σε πρωταγωνιστή, δηλαδή από παθητικό αποδέκτη θεατρικών γεγονότων σε ενεργό μέλος της διαδικασίας. Σύμφωνα με τον Augusto Boal, «Θέατρο μπορούν να κάνουν όλοι, ακόμα και οι ηθοποιοί. Το Θέατρο μπορεί να γίνει παντού, ακόμα και στο Θέατρο». Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι η παραστατική αυτή τεχνική μπορεί να αποτελέσει για τους μαθητές ένα μέσο για να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, την πραγματικότητα που υπάρχει μέσα τους, καθώς και τον κόσμο που ξεδιπλώνεται γύρω τους μέσα από μια διαλογική αλληλεπίδραση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε θεατές και πρωταγωνιστές.
Ωστόσο, εξετάζοντας την ουσία των Τεχνών Παράστασης, διαπιστώνουμε με θλίψη, την απουσία τους από την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς η Τέχνη φαίνεται να παραγκωνίζεται μέσω του εξεταστικού και ωφελιμιστικού χαρακτήρα της σύγχρονης εκπαίδευσης. Στόχος δεν είναι να διδάξουμε θεωρητικά τις Τέχνες Ερμηνείας, αλλά να προσφέρουμε στους μαθητές την ευκαιρία να «συναντηθούν» βιωματικά με τα έργα Τέχνης, να κατανοήσουν την αναγκαιότητά τους για τον άνθρωπο, να εκφράσουν την μοναδικότητα του εσωτερικού τους κόσμου και να καταπολεμήσουν κάθε μορφής αρνητικότητα. Ο ρατσισμός, οι διακρίσεις λόγω φύλου, η αποξένωση, ο κυνισμός του σύγχρονου ανθρώπου, η ομοφοβία, η μοναξιά και η μισαλλοδοξία αποτελούν φαινόμενα των καιρών μας, τα οποία μέσω της Τέχνης περιορίζονται.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η ενσωμάτωση των Τεχνών Παράστασης στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσω της διαφοροποίησης των εκπαιδευτικών μεθόδων, μπορεί να οδηγήσει σε μια ποιοτικότερη παρεχόμενη εκπαίδευση, η οποία θα προσφέρει τα απαραίτητα εργαλεία, όχι μόνο για έκφραση του εαυτού αλλά και για μια ενσυναισθητική προσέγγιση της διαφορετικότητας.
Η Τέχνη δεν πρέπει να ξεχνάμε, άλλωστε, ότι αποτελεί την βαθύτερη έκφραση του εαυτού μας.
